Towarzystwo Przyjaciól Zgierza jest organizacją społeczną, powstałą w 1966 roku, tworzoną przez społeczników zgierskich, ludzi oddanych swemu miastu, miłośników jego historii i kultury. Statutowym celem organizacji jest:
a. krzewienie miłości i przywiązania do Zgierza wśród jego mieszkańców
b. pielęgnowanie tradycji Zgierza, upowszechnianie wiedzy o nim
c. prowadzenie badań nad przeszłością miasta i regionu
d. gromadzenie i konserwacja zabytków historycznych dotyczących przeszłości miasta i regionu
e. wspieranie działalności Muzeum Miasta Zgierza
f. zbieranie legend, basni, wszelkiej tradycji ustnej dotyczącej miasta i okolic
g. prowadzenie szeroko pojętej działalności popularyzatorskiej i oświatowo - wychowawczej
Najważniejsze osiągnięcia Towarzystwa Przyjaciół Zgierza to:
- zainicjowanie i doprowadzenie do powstania Muzeum Miasta Zgierza w 1978 r.;
- podjęcie prac nad monografią miasta i jej wydanie w 1995 r.;
- organizacja sesji popularnonaukowych związanych z dziejami miasta w różnych okresach jego historii oraz konkursów przeznaczonych dla dzieci i młodzieży;
- doprowadzenie do ustanowienia medalu "VII wieków Zgierza" jako miejskiego wyróżnienia przyznawanego szczególnie zasłużonym Zgierzanom;
- renowacja Pomnika Stu Straconych w Zgierzu;
- wzniesienie pomnika Waleriana Łukasińskiego;
- założenie i prowadzenie czterech szkół społecznych: I Społecznej Szkoły Podstawowej, Społecznego Gimnazjum, Społecznego Liceum Ogólnokształcącego i Społecznej Szkoły Muzycznej II Stopnia w Zgierzu;
- coroczne organizowanie kwesty przed Starym Cmentarzem na renowację grobów osób zasłużonych dla miasta.
TPZ prowadzi także działalność wydawniczą. Wydaje:
- biuletyn TPZ;
- Zgierskie Zeszyty Regionalne: rocznik historyczny;
- książki z zakresu wiedzy o historii Zgierza i regionu.